Kua lata e tau mukemuke mo e tau fanau ikiiki ke moua e tau levekiaga mo e onoonoaga fakamakutu kaeke ke fai lekua tupu fakalutukia. Kumikumi ke iloa ko e heigoa haau ke taute ke leveki atu kia lautolu.
Hagahagakelea lahi ke he tau tama mukemuke ke magomago e tau tino poke moua e taha gagao pikitia. Kua lata ke moua e tau levekiaga mo e onoonoaga fakamakutu kaeke ke fai lekua tupu fakalutukia.
Kaeke kua tupu e taha lekua fakalutukia, to liga papa e tau puhalatu mo e tau fale koloa ke tolu e aho mo e molea. Kua lata ia koe ke fai he tau koloa lagomatai ke maeke e tama haau ke hao mai.
Kaeke kua fa mahani e haau a mukemuke ke nofo mo e tau magafaoa poke tau tagata leveki, toka foki e tau koloa fakaaoga he kaina ha lautolu ia pihia mo e haau a lotokaina foki.
He magaaho ka tupu e taha lekua fakalutukia kua fakalavelave mai ke he tau momoui mo e liga kua lata e tau tagata ke o kehe mai he ha lautolu a tau kaina. To uka lahi e tau mena nei ke he tau matua fifine mo e tau tagata ne fae leveki ke he tau tama mukemuke.
Kua hataki mai e Health New Zealand hagaao ke he tau puhala ke fagai haau a tama he magaaho ka tupu e taha lekua fakalutukia ke lata mae tama mukemuke ne fagai ni ke he huhu he matua poke tama mukemuke ne fagai aki e huhu pauta.
Maeke ia koe ke fakagahuahua foki e tau fanau ikiiki he magaaho ka palana mae taha lekua tupu fakalutukia kaeke ke age ki ai e tau tama gahua ikiiki ke taute. Fakataitai, taute a lautolu ke fakakia e taho ne utu e vai fakaputu poke fakakia ko e gahua nakai e molikasa.
Tutala ki ai he taha puhala mooli, ka e ua fakamatakutaku, ke he:
To maeke he nae ke tuku hifo e haau a matakutakuina mo e tupetupe mo e lagomatai e tau tagata oti ke iloa ko e heigoa ke taute.
Ka lahi e felagomataiaki ke he fekau, to tukuhifo e matakutakuina a lautolu he magaaho ka tupu e lekua fakalutukia.
Manatu ke fai koloa ke lata mae tau fanau ikiiki i loto he taha kato koloa mo uta neke kua lata ia koe ke hola fakamafiti mai he lotokaina. Kua lata he kato koloa uta ke fai mena tui mafana, tau valavai mo e tau mena mo kaikai, mo e taha mena ke fakalavelave aki a lautolu a tau loto.
Ne haha i ai e tau puhala he tau fanau ke lagomatai ni kia lautolu ha ko e tau lekua fakatupetupe mo e onoono fakamahino ke ha lautolu a vala he moui kua hoko ki ai. Haha i ai e tau poakiaga he Ministry of Health ke lagomatai aki e tau fanau ne tupetupe mo e matakutaku.
Ko e tau palana he tau kaina oti to kehekehe, ha ko e tau mena ne nonofo ai a tautolu, ko hai ne nonofo mo tautolu mo e ko hai ne manako ke moua e lagomatai mai ia tautolu.